Różnice wynikające ze wspomnianego wybranego przez jednostkę systemu raportowania, ujawnią się dopiero na etapie prezentacji wyników wyceny aktuarialnej. Prezentacja wykonana na potrzeby sprawozdawczości prowadzonej według polskiej Ustawy o rachunkowości będzie zdecydowanie prostsza. Prezentacja rezerw zgodna z ustawą o rachunkowości
Jak wyliczyć kwotę bazową do odprawy emerytalnej dla pracownika samorządowego? Czy należy uwzględnić premie? Premie przy wyliczaniu kwoty bazowej do odprawy emerytalnej Pytanie: Pracownik przechodzi na emeryturę w dniu r. W dniu r. w całej jednostce były regulacje wynagrodzeń (ze skutkiem od r.) i ten pracownik również taką dostał. Poza stawką zmieniła się również struktura wynagrodzenia tj. wcześniej były składniki: - wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny i dodatek stażowy (zgodnie z angażem) - premia comiesięczna w różnej wysokości uznaniowa (około zł). Od r. zrezygnowano z premii uznaniowej (wrzucając ją do wynagrodzenia zasadniczego) i jest tylko: - wynagrodzenie zasadnicze, dodatek funkcyjny i dodatek stażowy (zgodnie z angażem). Czy na dzień wypłaty r. kwota do wyliczenia powinna uwzględniać stałe składniki z października według nowego angażu z r. (gdzie "w środku" jest dorzucona do wynagrodzenia zasadniczego wcześniej praktykowana premia uznaniowa)? W 3 miesiącach poprzedzających nabycie prawa do emerytury były wypłacane co miesiąc premie uznaniowe w różnej wysokości. Czy ta premia jako zmienny składnik z 3 miesięcy powinna być wzięta pod uwagę do wyliczenia kwoty bazowej do odprawy emerytalnej? Skutkiem ww. regulacji wynagrodzeń jest bardzo znaczący wzrost wcześniej planowanej odprawy emerytalnej i stąd moje wątpliwości. Składniki wynagrodzenia przysługujące w dnu rozwiązania umowy Odpowiedź: Zmiana zasad wynagradzania spowodowała usunięcie z listy składników premię, wliczając jej wartość do pensji zasadniczej. Średniej z premii nie powinno się więc wliczać do podstawy wymiaru odprawy, gdyż byłoby to niezgodne z § 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (dalej: rozporządzenie urlopowe) oraz zawyżyłoby podstawę wymiaru świadczenia. Podstawę naliczenia odprawy będą więc stanowić składniki wynagrodzenia przysługujące pracownikowi w dniu rozwiązania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę, a zatem wynagrodzenie zasadnicze według nowej stawki, dodatek za wysługę lat i dodatek funkcyjny. Odprawa emerytalna lub rentowa dla pracownika samorządowego Uzasadnienie: Z pytania nie wynika, z jakim rodzajem jednostki budżetowej mamy do czynienia. Zakładamy, że chodzi o jednostkę samorządową. Zgodnie z art. 38 ust. 3 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługuje jednorazowa odprawa w wysokości: po 10 latach pracy – 2-miesięcznego wynagrodzenia; po 15 latach pracy – 3-miesięcznego wynagrodzenia; po 20 latach pracy – 6-miesięcznego wynagrodzenia. Jak obliczyć wysokość odprawy? Odprawę oblicza się według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Oblicza się ją zatem stosując zasady wskazane w § 10 rozporządzenia urlopowego – w razie zmiany w składnikach wynagrodzenia lub zmiany wysokości takich składników w okresie, z którego ustala się podstawę wymiaru, wprowadzonych przed rozpoczęciem przez pracownika urlopu wypoczynkowego lub w miesiącu wykorzystywania tego urlopu, podstawę wymiaru ustala się ponownie z uwzględnieniem tych zmian. Zasada ta ma zastosowanie także do ustalania podstawy wymiaru odprawy emerytalnej i ekwiwalentu za niewykorzystany urlop wypoczynkowy, a także nagrody jubileuszowej. Oznacza to, że składniki wynagrodzenia określone w stawce miesięcznej w stałej wysokości uwzględnia się przy ustalaniu odprawy w wysokości należnej w dniu nabycia do niej prawa. Zmiana zasad wynagradzania pracowników w jednostce spowodowała usunięcie premii z listy składników wypłacanych podwładnym, wliczając jej wartość do pensji zasadniczej. Średniej z premii nie powinno się zatem wliczać do podstawy wymiaru odprawy, gdyż byłoby to niezgodne z powołanym wcześniej § 10 rozporządzenia urlopowego oraz zawyżyłoby podstawę wymiaru świadczenia. Podstawa prawna: art. 38 ust. 3 ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych ( z 2019 r. poz. 1282) § 10 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop ( z 1997 r. Nr 2, poz. 14) Porada pochodzi z kompleksowej bazy wiedzy INFORLEX. Zamów bezpłatny 14-dniowy dostęp do INFORLEX >> W INFORLEX znajdziesz wszystko o zmianach w prawie i podatkach >> Kodeks Pracy 2022 » Poszerzaj swoją wiedzę Kodeks pracy 2022. Praktyczny komentarz z przykładami Rezerwa na świadczenia pośmiertne jest zatem zazwyczaj wyższa od rezerw na odprawy emerytalne i rentowe i powinna zostać wykazana w bilansie jako wartość istotna. Aby jednostka mogła przekonać się o nieistotności rezerwy na świadczenia pośmiertne, powinny one zostać wyznaczone raz na 2-3 lata. Na chwilę obecną w praktyce najczęściej spotykanymi długoterminowymi świadczeniami pracowniczymi są nagrody jubileuszowe i odprawy emerytalne. Najwięcej problemów rodzi kwestia samego oszacowania kosztów wynikających z realizacji przez firmę określonych programów wyżej wymienionych świadczeń. Nagrody jubileuszowe, zaliczane do długoterminowych świadczeń pracowniczych, oraz odprawy emerytalne, zaliczane do świadczeń po okresie zatrudnienia, nie należą do pakietu świadczeń za konkretnie wykonaną pracę. Prawo do tych świadczeń wynika z faktu przepracowania konkretnego okresu zatrudnienia w zakładzie pracy. Odprawa emerytalna jest jednorazowym, obowiązkowym świadczeniem pieniężnym przysługującym pracownikowi od pracodawcy w związku z uzyskaniem przez pracownika prawa do emerytury (Kodeks Pracy art. 921). Natomiast nagroda jubileuszowa, która jest szczególnym sposobem wynagradzania pracowników za długoletnią i sumiennie wykonaną pracę, nie należy do świadczeń obowiązkowych i powszechnych. Nagroda jubileuszowa należy się tylko tym pracownikom, dla których takie uprawnienie jest przewidziane w następujących przepisach szczególnych:• zakładowy układ zbiorowy pracy,• regulamin wynagradzania,• przepisy prawne dla określonych grup pracowniczych, np. Karta Górnika, Karta Nauczyciela,• przepisy wynikające z umowy o pracę. Zasady przyznawania świadczeń określone w wyżej wymienionych przepisach szczególnych często określają również wysokość odpraw emerytalnych, która jest zwykle krotnością pewnej określonej bazowej podstawy i zależy od liczby przepracowanych lat. Oczywiście z zastrzeżeniem powszechnie obowiązujących przepisów Kodeksu Pracy, według których odprawa emerytalna nie może być niższa niż jednomiesięczne wynagrodzenie obliczone według zasad obowiązujących przy ustalaniu ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy. Obowiązek tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze wynika z zasady współmierności przychodów i kosztów określonej w Ustawie o rachunkowości (art. 6 ust. 2) z dn. 29 września 1994 r. z późniejszymi zmianami. Na mocy tej zasady oraz zapisów Międzynarodowego Standardu Rachunkowości nr 19 pt. „Świadczenia pracownicze” jednostka powinna ujmować koszty, gdy uzyskuje korzyści ekonomiczne wynikające z pracy wykonywanej przez pracownika w zamian za świadczenia pracownicze, a także zobowiązania za pracę wykonaną przez pracownika w zamian za świadczenia pracownicze, które mają być wypłacone w przyszłości. Wobec tego koszty z tytułu wypłaty w przyszłości świadczenia pracowniczego nie będą obciążały jedynie roku wypłaty tego świadczenia, ale zgodnie z zasadą memoriałową cały okres zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy. Do świadczeń pracowniczych na które najczęściej tworzone są rezerwy należą:• odprawy emerytalne,• nagrody jubileuszowe. Aby właściwie oszacować wartość rezerw na świadczenia pracownicze (m. in. odprawy emerytalne, nagrody jubileuszowe), należy do tego celu zastosować metodę wyceny aktuarialnej (prognozowanych uprawnień jednostkowych, ang. Projected Unit Credit) rekomendowaną przez Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19. Standard ten zaleca również skorzystanie z profesjonalnych usług aktuariusza, gdyż zastosowanie powyższej metody wymaga przyjęcia szeregu założeń aktuarialnych. Istotę omawianej metody prezentuje poniższy który przepracował do tej pory w jednostce 10 lat, nabędzie prawo do nagrody jubileuszowej (zgodnie z Układem Zbiorowym Pracy) za 5 lat. W związku z tym „wypracował” 10/15 owej nagrody (wskaźnik 10/15 nazywany jest współczynnikiem zarobienia). Wobec tego do tej pory 10/15 nagrody powinno zwiększyć koszty ponoszone przez jednostkę, po 1/15 nagrody za każdy rok dotychczasowego zatrudnienia. Problem następuje w momencie, gdy jednostka zawiązuje rezerwy na świadczenia pracownicze po raz pierwszy. Wówczas, zgodnie z zasadą współmierności przychodów i kosztów, niewłaściwe wydaje się obciążenie tylko bieżącego okresu kosztem 10/15 nagrody. Słusznym rozwiązaniem tego problemu jest podział zobowiązania na część przypadającą na okres bieżący (1/15 nagrody) oraz okresy poprzednie (łącznie 9/15 nagrody), a następnie odniesienie części przypadającej na lata poprzednie w ciężar niepodzielnego wyniku z lat ubiegłych, czyli zmniejszenie bezpośrednio kapitału własnego jednostki. Przykład ten określa jedynie zarys metody wyceny aktuarialnej, w rzeczywistości opiera się ona na szeregu skomplikowanych założeń demograficznych i finansowych. Dlatego warto skorzystać z usług licencjonowanego prawna• Ustawa o rachunkowości z dn. 29 września 1994 roku (tekst jedn.: nr 76, poz. 694 ze zm.),• Międzynarodowy Standard Rachunkowości Nr 19 „Świadczenia pracownicze”,• Kodeks Pracy (Art. 921).Attuario - biuro aktuarialne Przygotuj się do stosowania nowych przepisów! Poradnik prezentuje praktyczne wskazówki, w jaki sposób dostosować się do zmian w podatkach i wynagrodzeniach wprowadzanych nowelizacją Polskiego Ładu. Tyko teraz książka + ebook w PREZENCIE W definiowanym składniku pole Wzór główny pozostaje puste co umożliwia ręczne wpisanie kwoty odprawy na liście płac. Prawidłowo zdefiniowany składnik powinien prezentować taką samą kwotę do wypłaty jak wpisana kwota odprawy (brutto=netto). Składnik powinien zostać dodany na okno edycyjne listy płac pracownika.

Data publikacji: 2021-02-01 Jednostka ma obowiązek tworzenia aktuarialnych rezerw na świadczenia pracownicze, takich jak odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertne, nagrody jubileuszowe itp., chyba że jest ustawowo zwolniona lub zweryfikowała, że rezerwy są nieistotne bilansowo (należy to zweryfikować dla wszystkich świadczeń łącznie).Wstęp W roku 2020 wiele firm musiało zmierzyć się z nowymi uregulowaniami odnośnie obowiązku tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze na 31 grudnia 2019. Nowelizacja ustawy o rachunkowości z 9 listopada 2018 wprowadziła bowiem nowe przepisy od roku 2019, między innymi odnośnie tego, które jednostki muszą tworzyć rezerwy na świadczenia pracownicze, takie jak niewykorzystane urlopy, odprawy emerytalno-rentowe, pośmiertne, nagrody jubileuszowe i inne, a które mają w tym zakresie wolną rękę. W roku 2020 wiele firm stanęło przed wypłatą wysokich odpraw pośmiertnych (do sześciokrotności wynagrodzenia) ze względu na podwyższoną śmiertelność w wyniku pandemii, błędnie nie mając utworzonych rezerw na to świadczenie. Obowiązek tworzenia rezerw pracowniczych Obowiązek tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze wynika bezpośrednio z art. 39 ust. 2 pkt 2 ustawy o rachunkowości: "Jednostki dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności: (…) z przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych ...

Odprawy emerytalne i obowiązek ich wypłaty reguluje Kodeks Pracy w art. 92’1. Art. 921. § 1. Pracownikowi spełniającemu warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, przysługuje odprawa pieniężna w wysokości

Pełną klasyfikację świadczeń pracowniczych przedstawia Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 „Świadczenia pracownicze”. Przez świadczenia pracownicze rozumie się wszelkie formy świadczeń Jednostki oferowane w zamian za wykonaną przez pracowników pracę. Poniższy schemat przedstawia podstawową klasyfikację świadczeń PRACOWNICZEKrótkoterminowe świadczenia pracowniczem. in. urlopy wypoczynkoweŚwiadczenia po okresie zatrudnieniam. in. odprawy emerytalne, rentowe, pośmiertneInne długoterminowe świadczenia pracowniczem. in. nagrody jubileuszowe Świadczenia z tytułu rozwiązania stosunku pracym. in. odprawy pieniężne wynikające z formalizowanego planuPRZEPISY REGULUJĄCE WYCENĘ REZERWUstawa o Rachunkowości nakłada na firmy obowiązek tworzenia rezerwy na świadczenia emerytalne i inne podobne, gdy ich wysokość jest istotna (zasada istotności). Rezerwy te, wykazane w bilansie po stronie pasywów, należy ujmować zawsze, gdy ich wysokość jest o rachunkowości poza art. 39 oraz ogólnymi zasadami rachunkowości ( zasada współmierności przychodów i kosztów oraz zasada memoriałowa), które należy przestrzegać w tym zakresie nie zawiera więcej szczegółowych wytycznych w zakresie reguł oraz metodyki tworzenia rezerw na świadczenia pracownicze. Mimo, że powyższa ustawa nie precyzuje dokładnie metody wyceny rezerw na zobowiązania pracownicze, wskazuje, aby w sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy, stosować krajowe standardy rachunkowości: „W sprawach nieuregulowanych przepisami ustawy, przyjmując zasadę (politykę) rachunkowości, jednostki mogą stosować krajowe standardy rachunkowości wydane przez Komitet Standardów Rachunkowości. W przypadku braku odpowiedniego standardu krajowego, jednostki, inne niż wymienione w mogą stosować MSR”.By wspomóc proces wyliczania rezerw Komitet Standardów Rachunkowości, uchwałą nr 7/08 14 października 2008 r., wydał KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe” (dalej KSR 6). Standard ten precyzuje szereg wytycznych, które należy stosować przy ustalaniu rezerw na świadczenia pracownicze, jednak nie omawia ich tak szczegółowo, jak Międzynarodowy Standard Rachunkowości nr 19 „Świadczenia pracownicze” (dalej MSR 19).METODA WYCENY REZERW NA ŚWIADCZENIA PRACOWNICZEMSR 19 zawiera szczegółowy opis metody aktuarialnej szacowania rezerwy na świadczenia pracownicze. Standard za obligatoryjne uznaje stosowanie metody tzw. prognozowanych uprawnień jednostkowych (ang. Projected Unit Credit), której ideą jest przypisanie do każdego okresu stażu – odpowiedniej części przyszłego świadczenia. W ten sposób każdy kolejny okres stażu powoduje powstanie kolejnej jednostki uprawnienia do świadczenia. Oznacza to, że koszt świadczeń pracowniczych danego roku wypłaty nie może obciążać w całości tego roku, tylko musi być rozłożony na cały okres zatrudnienia pracownika. W związku z powyższym, koszt, jaki w danym roku generują dane świadczenia, musi być rozłożony na cały okres zatrudnienia pracownika, którego dotyczy ta zastosowaniu tej metody niezbędne jest przyjęcie szeregu założeń aktuarialnych miedzy innymi dotyczących założeń:demograficznych, demograficzne dotyczą przyszłych cech charakteryzujących aktualnie zatrudnionych i byłych pracowników, którzy są uprawnieni do świadczeń. Fundamentalnymi założeniami demograficznymi są prawdopodobieństwo śmierci, prawdopodobieństwo przejścia na rentę inwalidzką, rotacja finansowe natomiast dotyczą takich zagadnień jak inflacja, zwrot z aktywów programu, stopa dyskontowa oraz wzrost wynagrodzeń. Mają one ogromny wpływ na prawdopodobieństwo wypłaty świadczenia, wysokość świadczenia i uwzględniają wartość pieniądza w nakłada obowiązek stosowania bezstronnych i wzajemnie dopasowanych (spójnych) założeń aktuarialnych dotyczących zmiennych finansowych oraz zmiennych demograficznych. Finansowe założenia aktuarialne powinny opierać się na prognozach rynkowych na dzień bilansowy, dotyczących okresu zapadalności istniejących AKTUARIALNEZASADA ISTOTNOŚCI W KONTEKŚCIE UJAWNIEŃ Z ZAKRESU REZERW NA ŚWIADCZENIA PRACOWNICZEKiedy i kto decyduje o nietworzeniu rezerw na świadczenia pracownicze. W niniejszej publikacji dowiedzą się Państwo z jakich przepisów i jakie warunki muszą być spełnione, aby nie tworzyć rezerw na świadczenia z nadrzędnych zasad rachunkowości jest zasada istotności (ang. materiality principle). Zgodnie z art. 4 ust. 4 ustawy o rachunkowości jednostka może w ramach przyjętej polityki rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to ujemnego wpływu na rzetelne i jasne przedstawienie jej sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego. O zasadzie istotności mówi także art. 8 ust. 1 wspomnianej ustawy. Zgodnie z nim jednostki określając politykę rachunkowości powinny wyodrębnić wszelkie istotne zdarzenia do oceny ich sytuacji majątkowej i finansowej, zachowując przy tym zasadę zasady istotności jest także niezbędne przy kalkulacji i ujmowaniu w księgach rezerw na świadczenia pracownicze. Jednostka bowiem, w konsekwencji stosowanych uproszczeń ma prawo do rezygnacji z tworzenia rezerwy w postaci biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Sytuacja taka ma miejsce np., gdy odprawy emerytalno-rentowe są wypłacane zgodnie z zasadami Kodeksu pracy w wysokości jednomiesięcznego wynagrodzenia, a średnia wieku pracowników jednostki jest stosunkowo o tym czy ujmować te dane w sprawozdaniach finansowych podejmuje kierownik jednostki. Powinna być ona jednak co kilka lat weryfikowana poprzez ponowną wycenę wysokości rezerw oraz sprawdzenie poziomu ich istotności. W szczególności, jeżeli zmienia się rozkład wiekowy pracowników lub regulamin prawna: Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. Art. 4. 1. Jednostki obowiązane są stosować przyjęte zasady (politykę) rachunkowości, rzetelnie i jasno przedstawiając sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy. […] 4. Jednostka może w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości stosować uproszczenia, jeżeli nie wywiera to istotnie ujemnego wpływu na realizację obowiązku określonego w ust. 1. Art. 8. 1. Określając zasady (politykę) rachunkowości należy zapewnić wyodrębnienie w rachunkowości wszystkich zdarzeń istotnych do oceny sytuacji majątkowej i finansowej oraz wyniku finansowego jednostki, przy zachowaniu zasady ostrożności, o której mowa w art. 7.[…] Czytaj więcej STOPA DYSKONTOWA STOSOWANA W AKTUARIALNEJ WYCENIE REZERW NA ŚWIADCZENIA PRACOWNICZEJednym z ważnych założeń finansowych przyjmowanych w trakcie wyceny rezerw na świadczenia pracownicze jest stopa dyskontowa. Jak stopa dyskontowa wpływa na wartość rezerwy oraz jak prawidłowo ją ustalić?Wycena rezerw na świadczenia pracownicze ( odprawy emerytalne, odprawy rentowe, odprawy pośmiertne, nagrody jubileuszowe) powinna zostać przeprowadzona zgodnie z metodyką aktuarialną uwzględniającą szereg założeń finansowych i uproszczeniu, wzór na wysokość rezerwy na odprawę emerytalną dla pojedynczego pracownika na dzień bilansowy można zapisać jako:Rd = W × S/(S+n) × P × vn,gdzie:Rd – wartość rezerwy na dzień bilansowy d,W – przewidywana wartość przyszłej odprawy emerytalnej w dniu jej wypłaty,S – staż w spółce (w latach) na dzień bilansowy d,n – liczba lat do emerytury (w latach) od dnia bilansowego d,P – prawdopodobieństwo wypłaty odprawy emerytalnej, uwzględniające ruchy kadrowe i demograficzne,v – współczynnik rezerwy na przyszłe świadczenia pracownicze, w tym odprawy emerytalne, powinna uwzględniać zmiany wartości pieniądza w czasie, co oznacza uwzględnienie dyskontowania przyszłych świadczeń na dzień bilansowy (realizowane poprzez współczynnik dyskontujący z powyższego wzoru). Z kolei do wyznaczenia wartości współczynnika, niezbędne jest założenie, na potrzeby projekcji, wartości stopy dyskontowej i takiej, że:v = 1/(1+i).Zgodnie z Międzynarodowym Standardem Rachunkowości nr 19 „Świadczenia Pracownicze”:Stopa stosowana do dyskontowania zobowiązań z tytułu świadczeń po okresie zatrudnienia powinna być ustalona na podstawie występujących na dzień bilansowy rynkowych stóp zwrotu z wysoko ocenianych obligacji przedsiębiorstw. W krajach, w których brak jest rozwiniętego rynku takich obligacji (w tym w Polsce), należy zastosować występujące na dzień bilansowy rynkowe stopy zwrotu z obligacji skarbowych. Waluta i termin wykupu obligacji przedsiębiorstw i obligacji skarbowych powinny być zgodne z walutą i szacunkowym terminem realizacji zobowiązań z tytułu świadczeń po okresie dyskontowa odzwierciedla wartość pieniądza w czasie, ale nie ryzyko aktuarialne lub inwestycyjne. Ponadto stopa dyskontowa nie odzwierciedla konkretnie związanego z daną jednostką ryzyka kredytowego, jakie ponoszą wierzyciele jednostki, ani ryzyka tego, że przyszłość może się różnić od założeń dyskontowa odzwierciedla przewidywane rozłożenie w czasie płatności świadczenia. W praktyce jednostka często osiąga ten cel poprzez stosowanie tylko jednej średniej ważonej stopy dyskontowej, która odzwierciedla przewidywane rozłożenie w czasie i poziom płatności świadczeń oraz walutę, w jakiej będzie należało wypłacić chwili obecnej, ze względu na ograniczony rynek obligacji przedsiębiorstw, aktuariusze w Polsce dokonujący wyceny rezerw na świadczenia pracownicze zmuszeni są do wyznaczania stóp dyskontowych na podstawie obserwacji rentowności obligacji skarbowych. Kolejnym ograniczeniem przy wyznaczaniu stopy dyskontowej jest słabo rozwinięty rynek obligacji o odpowiednio odległym terminie wykupu, który odpowiadałby szacowanemu terminowi płatności wszystkich świadczeń. W takich wypadkach, zgodnie z MSR 19, w celu zdyskontowania płatności o krótszym terminie wymagalności jednostka stosuje bieżące stopy rynkowe dotyczące odpowiedniego terminu wykupu, a w celu zdyskontowania płatności o dłuższym terminie wymagalności szacuje stopę dyskontową poprzez ekstrapolację bieżących stóp rynkowych wzdłuż krzywej rentowności. Jest mało prawdopodobne, aby łączna wartość bieżąca zobowiązania z tytułu określonych świadczeń była szczególnie wrażliwa na stopę dyskontową stosowaną do tej części świadczenia, która będzie podlegała zapłacie po upływie końcowego terminu wykupu dostępnych na rynku obligacji przedsiębiorstw i obligacji skarbowych. Wysokość szacowanych rezerw na świadczenia pracownicze jest szczególnie wrażliwa na poziom przyjętej stopy dyskontowej. Jej wartość na datę bilansową oraz jej zmiana w czasie wpływają również na wysokość kosztu odsetkowego oraz rachunek zysków i strat aktuarialnych, stąd tak istotne jest właściwe jej określenie. Czytaj więcej NAGRODY JUBILEUSZOWE W RÓŻNYCH GRUPACH ZAWODOWYCHKodeks pracy nie reguluje minimalnych wymogów dotyczących nagród jubileuszowych, a więc nagrody nie należą się wszystkim pracownikom. Zasady i tryb wypłacania nagród określone są w regulaminach wynagradzania zatwierdzonych przez Jednostkę bądź w aktach wykonawczych do ustaw obejmujących określone grupy zawodowe. Z punktu widzenia rezerw na świadczenia pracownicze na szczególną uwagę zasługują nagrody jubileuszowe, które są wypłacane w trakcie trwania zatrudnienia. W Kodeksie Pracy nie ma zapisów dotyczących nagród jubileuszowych. Istnieją jednak grupy zawodowe, którym przysługują nagrody na podstawie szczególnych przepisów prawa. Należą do nich między innymi: pracownicy samorządowi, służby zdrowia, urzędnicy państwowi, nauczyciele i pozostali pracownicy szkół i przedszkoli, pracownicy uczelni, bibliotekarze, osoby zatrudnione w instytucjach kultury, sędziowie, górnicy. W poniższej tabeli znajduje się zestawienie podstaw prawnych na mocy których wymienione grupy zawodowe otrzymują nagrody jubileuszowe oraz minimalne i maksymalne wysokości tych nagród. Czytaj więcej Art. 806. Wnioski o zwrot odprawy. Dz.U.2022.0.2305 t.j. - Ustawa z dnia 11 marca 2022 r. o obronie Ojczyzny. 1. Pracodawcom, którzy w okresie od dnia 1 stycznia 2017 r. do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy wypłacili pracownikom niebędącym żołnierzami rezerwy powołanym do terytorialnej służby wojskowej odprawę, o której mowa w Ustawa o rachunkowości oraz Krajowy Standard Rachunkowości nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów, zobowiązania warunkowe" wprowadzają rozróżnienie pomiędzy rezerwami i biernymi rozliczeniami międzyokresowymi kosztów. Pod pojęciem rezerw ustawa o rachunkowości (dalej: uor) rozumie zobowiązania, których termin wymagalności lub kwota nie są pewne. Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów jednostki tworzą natomiast w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, wynikających w szczególności z określonych w przepisach bilansowych zdarzeń (art. 39 ust. 2 uor) >patrz tabela. W praktyce różnica pomiędzy rezerwami i biernymi RMK jest bardzo niewielka. KSR 6 określa bierne RMK jako rezerwy związane bezpośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Z czego wynikają rezerwy i bierne RMK Rezerwy tworzy się na: Bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów jednostki tworzą na zobowiązania wynikające w szczególności (art. 39 ust. 2 uor): – pewne lub o dużym stopniu prawdopodobieństwa przyszłe zobowiązania, których kwotę można w sposób wiarygodny oszacować, a w szczególności na straty z operacji gospodarczych w toku, w tym z tytułu udzielonych gwarancji, poręczeń, operacji kredytowych, skutków toczącego się postępowania sądowego, – przyszłe zobowiązania spowodowane restrukturyzacją, jeżeli na podstawie odrębnych przepisów jednostka jest zobowiązana do jej przeprowadzenia lub zawarto w tej sprawie wiążące umowy, a plany restrukturyzacji pozwalają w sposób wiarygodny oszacować wartość tych przyszłych zobowiązań. – ze świadczeń wykonanych na rzecz jednostki przez kontrahentów, a kwotę zobowiązania można w sposób wiarygodny oszacować, – z obowiązku wykonania, związanych z bieżącą działalnością, przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym świadczeń emerytalnych, a także przyszłych świadczeń wobec nieznanych osób, których kwotę można oszacować w sposób wiarygodny, mimo że data powstania zobowiązania nie jest jeszcze znana, w tym z tytułu napraw gwarancyjnych i rękojmi za sprzedane produkty długotrwałego użytku. Warunkiem tworzenia rezerw i biernych RMK jest spełnienie trzech kryteriów: 1. Istnienie na dzień bilansowy obowiązku wynikającego z przeszłych zdarzeń. Obowiązek ten nie musi wynikać wprost z umowy. Może też wynikać z przepisów lub mieć charakter zwyczajowy. Nie tworzy się rezerw ani nie dokonuje biernych RMK związanych z przyszłą działalnością. Przykład Nie jest dopuszczalne tworzenie rezerwy na przyszłe straty operacyjne, spowodowane niesprecyzowanymi zdarzeniami, nawet jeśli są one prawdopodobne. Z drugiej strony jednostka powinna taką rezerwę utworzyć, jeśli z zawartego na dzień bilansowy kontraktu wynika, że prawdopodobne jest poniesienie straty na jego realizacji. Nie należy też tworzyć rezerwy na planowane koszty naprawy maszyn, jeśli na dzień bilansowy jednostka nie ma żadnych zobowiązań z tego tytułu. Rezerwy tworzy się, gdy obowiązek wynika ze zdarzenia przeszłego, np. podpisania umowy. Obowiązek wypełnienia świadczenia wynikającego ze zdarzeń przeszłych, którego powstanie uzależnione jest od zaistnienia określonych zdarzeń w przyszłości, nie jest więc rezerwą, lecz zobowiązaniem warunkowym wymagającym ujawnienia w dodatkowych informacjach i objaśnieniach. 2. Wypełnienie obowiązku spowoduje w przyszłości zmniejszenie korzyści ekonomicznych. Należy ocenić, czy jednostka negatywnie odczuje jego skutki, zazwyczaj w formie wypływu środków pieniężnych. Przykład Jeśli jednostka wyrządziła klientowi szkodę, ale klient nie zamierza dochodzić swoich praw, to nie należy tworzyć rezerwy. Ocena prawdopodobieństwa wypełnienia obowiązku pozostaje w gestii jednostki. KSR 6 stwierdza na przykład, że rezerwy na koszty toczącego się postępowania sądowego tworzy się wtedy, gdy prawdopodobieństwo wyroku niekorzystnego jest większe niż wyroku korzystnego. Należy dodać, że prawdopodobieństwo możliwego obowiązku wypełnienia świadczenia nie ma wpływu na wysokość rezerwy. Stanowi jedynie podstawę decyzji o jej utworzeniu. Kwota rezerwy może być także wypadkową kilku kwot w zależności od prawdopodobieństwa ich wystąpienia. 3. Wiarygodne oszacowanie kwoty wykonania obowiązku jest możliwe. Przy szacowaniu kwoty rezerwy można, ale nie trzeba, posiłkować się opinią niezależnych ekspertów. Sposób, w jaki spółka kalkuluje poszczególne tytuły rezerw, powinien być opisany w zatwierdzonej przez kierownika jednostki polityce rachunkowości. Poniżej przedstawiony został schemat obrazujący sposób podejmowania decyzji przy tworzeniu rezerw, biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów i ujawnianiu zobowiązań warunkowych, stanowiący załącznik do Krajowego Standardu Rachunkowości nr 6 >patrz schemat. W jaki sposób ewidencjonować Bierne RMK tworzy się w ciężar kosztów działalności operacyjnej. Natomiast rezerwy, jako niedotyczące bezpośrednio działalności operacyjnej, księguje się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych, kosztów finansowych lub strat nadzwyczajnych. Wśród rezerw tworzonych w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych należy wymienić rezerwę na koszty postępowania sądowego, na straty z operacji gospodarczych w toku czy na koszty napraw gwarancyjnych. Niewykorzystane rezerwy i bierne RMK należy rozwiązać w okresie, w którym stały się zbędne. Rozwiązanie ujmuje się w tym samym szczeblu rachunku zysków i strat, w który rezerwa została utworzona, a więc: - jako pomniejszenie kosztów rodzajowych w przypadku biernych RMK i - w pozostałe przychody operacyjne, przychody finansowe i zyski nadzwyczajne w przypadku rezerw. Przykład Producent środków chemicznych został pozwany do sądu przez pracownika w związku z jego wypadkiem przy pracy. Powód domaga się odszkodowania w wysokości 1 000 000 zł. Prawnicy reprezentujący producenta oszacowali prawdopodobieństwo przegrania sprawy na 70 proc. Uznają jednak, że wnioskowana kwota jest zawyżona, a z ich doświadczenia wynika, że nie powinna przekroczyć 400 000 zł. W razie przegranej należy się też liczyć z koniecznością zapłaty kosztów sądowych w wysokości 5000 zł oraz odsetek od dnia złożenia pozwu, które spółka oszacowała na dzień bilansowy na 4000 zł. W przedstawionej sytuacji spółka powinna utworzyć na dzień bilansowy rezerwę na koszty postępowania sądowego. Księgowanie będzie wyglądać następująco: 1. Utworzenie rezerwy na koszty odszkodowania wraz z kosztami postępowania Wn „Pozostałe koszty operacyjne" 405 000 zł Ma „Rezerwy" 405 000 zł 2. Utworzenie rezerwy na odsetki Wn „Koszty finansowe – odsetki" 4000 zł Ma „Rezerwy" 4000 zł W kolejnym roku sąd wydał wyrok. Zasądził na rzecz powoda kwotę 300 000 zł, nakazał też zapłatę kosztów postępowania w wysokości 5000 zł oraz należnych odsetek od dnia złożenia pozwu w wysokości 5000 zł. Księgowanie powinno wyglądać następująco: 1. Wykorzystanie rezerwy na odszkodowanie Wn „Rezerwy" 300 000 zł Ma „Pozostałe rozrachunki" 300 000 zł 2. Rozwiązanie niewykorzystanej części rezerwy Wn „Rezerwy" 100 000 zł Ma „Pozostałe przychody operacyjne" 100 000 zł 3. Wykorzystanie rezerwy na koszty postępowania sądowego Wn „Rezerwy" 5000 zł Ma „Pozostałe rozrachunki" 5000 zł 4. Wykorzystanie rezerwy na koszty odsetek Wn „Rezerwy" 4000 zł Ma „Pozostałe rozrachunki" 4000 zł 5. Zarachowanie kwoty dodatkowych odsetek naliczonych do dnia ogłoszenia wyroku Wn „Koszty finansowe" 1000 zł Ma „Pozostałe rozrachunki" 1000 zł Wszystkie rezerwy prezentuje się w bilansie z podziałem na krótko- i długoterminowe. Rezerwy krótkoterminowe dotyczą świadczeń, których wykonanie nastąpi w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego. W przypadku rezerw długoterminowych konieczne jest ich zdyskontowanie, tj. doprowadzenie ich do wartości bieżącej na dzień bilansowy. W tym celu należy użyć stopy dyskontowej równej rynkowym stopom zwrotu z wysoko ocenianych obligacji przedsiębiorstw lub rynkowym stopom zwrotu z obligacji skarbowych. W przypadku wyboru rynkowych stóp zwrotu z obligacji skarbowych jednostka może podwyższyć stopę dyskonta o czynnik związany z ryzykiem. Przykład Sieć restauracji wynajmuje lokal w centrum handlowym. Umowa najmu zawarta jest do 31 grudnia 2017 r., roczny czynsz wynosi 120 000 zł. W grudniu 2014 r. lokal zamknięto, gdyż nie przynosił spodziewanych zysków. Umowa najmu przewiduje, że w przypadku wypowiedzenia umowy najemca będzie musiał zapłacić karę, która przekracza łączny czynsz do końca 2017 r. Na 31 grudnia 2014 r. spółka powinna utworzyć rezerwę w wysokości czynszu pozostałego do końca umowy. W tym celu należy przyjąć stopę dyskontową. Dla celów przykładu przyjęto stopę na poziomie 5 proc. 120 000 zł + 120 000 zł / 1,05 + 120 000 zł / 1,052 = 343 129,25 zł Przykład Spółka w sytuacji kryzysowej zamierza ograniczyć zakres działalności. W tym celu zamierza zamknąć jeden z oddziałów, o czym informuje lokalne media. Tworzenie rezerw na restrukturyzację wymaga spełnienia określonych warunków, takich jak posiadanie planu restrukturyzacji, rozpoczęcie jego realizacji lub publiczne ogłoszenie oraz zawarcie wiążącej umowy. W sytuacji przedstawionej w pytaniu nie wystąpiło zdarzenie obligujące, jeżeli informacje w mediach nie mają charakteru oficjalnych oświadczeń kierownika jednostki. Przykład Jednostka produkuje i sprzedaje sprzęt elektroniczny. Zgodnie z warunkami gwarancji jest ona zobligowana do naprawy sprzętu w ciągu 24 miesięcy od dnia zakupu. Z danych z lat ubiegłych wynika, że w przypadku 80 proc. produktów nie występują żadne usterki, w 15 proc. usterki drobne, których koszt naprawy wyniesie około 40 zł, w przypadku 5 proc. usterki poważne, których koszt naprawy wyniesie 200 zł. Spółka sprzedała 900 szt. produktów. Dla celów niniejszego przykładu przyjęto uproszczenie, że cała sprzedaż miała miejsce w dniu bilansowym. W przypadku sprzedaży rozłożonej w czasie należałoby w kalkulacji uwzględnić, jaka część okresu gwarancji jeszcze nie upłynęła. Na dzień bilansowy jednostka powinna utworzyć rezerwę w wysokości: 900 szt. x 40 zł x 15 proc. + 900 szt. x 200 zł x 5 proc. = 14 400 zł Świadczenia pracownicze Odrębną pozycją rezerw prezentowaną w bilansie są bierne RMK z tytułu świadczeń emerytalnych i podobnych. Dotyczą one zwłaszcza odpraw emerytalnych i rentowych, nagród jubileuszowych oraz niewykorzystanych urlopów pracowniczych. Rezerwy takie tworzy się, jeśli obowiązek wypłaty tych świadczeń przez pracodawcę na rzecz pracowników wynika z prawa pracy, układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub umów o pracę. Szacunek rezerw z tytułu świadczeń wypłacanych pracownikom zależy od bardzo wielu danych, jak np. sposobu ustalania wysokości tych świadczeń, wieku pracowników, rotacji personelu i innych. Ponieważ są to rezerwy długoterminowe, konieczne jest też ich dyskontowanie. Dlatego zaleca się, aby kalkulacja tych rezerw była przeprowadzona przez aktuariusza. W literaturze spotyka się też pogląd, że można stosować uproszczenie w postaci kalkulacji rezerw przez aktuariusza raz na dwa–trzy lata, jeśli pomiędzy tymi okresami nie zachodzą istotne zmiany. Jeśli jednostka nie tworzyła wcześniej tego typu rezerw, to ujmuje je w pełnej wysokości w roku obrotowym, nawet gdy dotyczyły w istotnej części lat ubiegłych. W przypadku, gdy kwota dotycząca lat ubiegłych jest znacząca, należy ją odnieść na zyski (straty) z lat ubiegłych. Moim zdaniem nie jest to zmiana danych szacunkowych, lecz błąd dotyczący lat poprzednich, gdyż stan prawny dotyczący tych rezerw nie uległ zmianie. Spółka powinna także księgować rezerwę z tytułu urlopów pracowników, niewykorzystanych do dnia bilansowego. Moim zdaniem rezerwa taka powinna być tworzona niezależnie od tego, czy prawdopodobne jest wypłacenie ekwiwalentu z tytułu niewykorzystanego urlopu czy nie. Celem jej księgowania jest właściwe odniesienie kosztów do okresu, w którym jednostka faktycznie uzyskuje efekty pracy pracowników. Jest to istotne zwłaszcza w przypadku pracowników produkcyjnych, wynagradzanych akordowo. Rezerwa powinna być tworzona indywidualnie dla każdego pracownika jako iloczyn liczby dni niewykorzystanego urlopu i średniej stawki urlopowej. Nie jest dopuszczalna kalkulacja rezerwy na podstawie danych uśrednionych, dotyczących wszystkich pracowników. Kwotę rezerwy należy powiększyć o obowiązkowe obciążenia wynagrodzeń (składki ZUS będące kosztem pracodawcy). Kwestie podatkowe W myśl przepisów podatkowych za koszty uzyskania przychodów można uznać tylko te rezerwy, których obowiązek tworzenia wynika z odrębnych ustaw. Są to np. rezerwy tworzone w bankach i instytucjach ubezpieczeniowych. Nie stanowią więc kosztu uzyskania przychodów rezerwy tworzone zgodnie z ustawą o rachunkowości. Oznacza to, że rezerwy będą mogły być uznane za koszt uzyskania przychodu dopiero w momencie otrzymania faktury lub innego dowodu dokumentującego poniesienie kosztu. Odrębne traktowanie rezerw dla celów bilansowych i podatkowych powoduje powstanie przejściowych różnic pomiędzy ich wartością bilansową i podatkową. Dlatego spółki, które mają obowiązek badania, powinny utworzyć aktywa z tytułu odroczonego podatku dochodowego. Prezentacja i ujawnianie informacji W dodatkowych informacjach i objaśnieniach jednostka powinna przedstawić następujące informacje: - w ust. 1 pkt 8 – o stanie rezerw według celu ich utworzenia na początek roku obrotowego, zwiększeniach, wykorzystaniu, rozwiązaniu i stanie końcowym, - w ust. 1 pkt 11 – dotyczące wykazu istotnych pozycji biernych rozliczeń międzyokresowych. Autor jest biegłym rewidentem i senior associate w dziale audytu Rödl & Partner w Gliwicach . 166 755 186 168 671 8 419 777

rezerwa na odprawy emerytalne wzór